Zespół Szkolno-Przedszkolny w Rzuchowej

Korzystanie z nowych technologii komunikacyjnych bywa coraz częściej uznawane za zjawisko, od którego można się uzależnić i które negatywnie może wpływać na rozwój psychiczny, fizyczny i emocjonalny. Problem intensywnego korzystania z sieci przez dzieci i młodzież staje się coraz poważniejszy. Według badań NASK „Nastolatki 3.0” aż ż 93,4% dzieci w wieku 13-17 lat jest dostępnych online cały czas. Ponad 30%  nastolatków przegląda internet za pośrednictwem swojego telefonu powyżej 5 godzin na dobę. Dla 66,4% Internet jest środkiem na poprawienie złego nastroju (źródło – Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę). Problemowe korzystanie z telefonu komórkowego, które często prowadzi do uzależnienia się od niego określa się jako fonoholizm.

Niepokojące sygnały, na które rodzice powinni zwrócić uwagę:

- osoba z problemem fonoholizmu nie jest w stanie normalnie funkcjonować bez swojego smartfona, najczęściej mającego dostęp do Internetu. Telefon komórkowy jest włączony 24 godziny na dobę i nawet podczas snu telefon pozostaje w zasięgu ręki;

- dziecko nie potrafi odciąć się od świata wirtualnego, jest nieustannie skoncentrowane na telefonie, sprawdza, czy nie ma jakiegoś powiadomienia, nowej wiadomości. Pojawia się ciągły i nieustający, wewnętrzny przymus korzystania z telefonu, niezależnie od miejsca oraz sytuacji, w jakiej się znajduje (np. szkoła, kino, itp. );

- kiedy osoba nie może z różnych przyczyn odczytać wiadomości na telefonie lub zareagować na aktualne posty (np. podczas zajęć lekcyjnych) czuje niepokój, rozdrażnienie, a nawet lęk;

- poza szkołą uzależnione dziecko praktycznie nie rozstaje się z telefonem i nieustannie z niego korzysta (podczas posiłków, czynności higienicznych, wspólnych rozmów z rodziną, odrabianie zadań domowych, itp.);

- mogą wpaść w panikę, gdy wychodząc gdzieś zapomną telefonu lub gdy jest on nienaładowany.

Rodzaje fonoholizmu:

•  uzależnienia od SMS-ów,
• uzależnienia od nowych modeli telefonów,
• uzależnienia od gier,
• problemu SWT czyli syndromu włączonego telefonu (osoby korzystające z telefonu komórkowego obawiają̨ się wyłączyć swój aparat choćby na kilka minut).

Skutki fonoholizmu:

• osłabienie więzi z rodziną oraz rówieśnikami;
• trudności w nawiązywaniu relacji zarówno z dorosłymi, jak i rówieśnikami;
• dolegliwości somatyczne: bóle głowy, pobudzenie, niepokój, trudności związane z koncentracją uwagi, zaburzenia snu;
• osłabienie lub porzucenie dotychczasowych zainteresowań, dziecko rezygnuje z uczestnictwa z dodatkowych zajęć, które do tej pory sprawiały mu satysfakcję;
• agresja werbalna i fizyczna, szczególnie w sytuacjach związanych z ograniczeniem dostępu do telefonu komórkowego lub niemożności z korzystania z niego;
• zaniedbywanie obowiązków domowych oraz szkolnych (co w konsekwencji skutkuje pojawieniem się trudności wychowawczych, edukacyjnych),
• niechęć przed podejmowaniem dodatkowych aktywności (nawet tych, które wcześniej wiązały się z zainteresowaniami dziecka).

Telefon komórkowy czy smartfon stał się nieodłącznym „towarzyszem” młodzieży. Całkowity zakaz korzystania z telefonu komórkowego nie jest sposobem na ochronę dzieci przed możliwością uzależnienia się od telefonu komórkowego. Ważnym elementem profilaktyki są: wspólne rozmowy, zainteresowanie formami spędzania czasu wolnego przez dziecko oraz rodzicielska czujność wobec wszelkich niepokojących sygnałów.

W jaki sposób zapobiegać fonoholiozmowi?

• ustalenie wspólne z dzieckiem zasad korzystania z telefonu komórkowego lub smartfona;
• wyznaczenie w ciągu dnia czasu, w którym telefon będzie wyłączony lub poza zasięgiem dziecka (np. nauka, jedzenia posiłków czy rozmowy z rodzicami);
• dziecko nie powinno zasypiać z telefonem przy łóżku (np. telefon na noc będzie pozostawał poza ich pokojem lub wyłączony);
• warto umówić się, że wszyscy domownicy na wieczór odkładają swoje aparaty zawsze w jedno, przeznaczone do tego celu miejsce (wówczas rodzice sami modelują prawidłowe postawy);
• próbować odraczać czas natychmiastowego odpisywania dziecka na wszystkie wiadomości czy smsy.

Wspólne rozmowy rodzica z dzieckiem na temat właściwego korzystania z telefonu czy smartfona oraz ustalenie zasad z jego korzystania pozwoli uniknąć w przyszłości trudności z nadmiernym korzystaniem z tych urządzeń, a tym samym pozwoli na prawidłowy rozwój społeczno – emocjonalny dziecka, budowanie właściwych i satysfakcjonujących relacji rówieśniczych, jak również rozwijanie indywidualnych zdolności oraz zainteresowań.

Źródło:

„Uzależnienia behawioralne i zachowania problemowe młodzieży” red. Jolanta Jarczyńska. Bydgoszcz 2014

www.fdds.pl

www.epedagogika.pl

www.saferinternet.pl (broszura „FOMO Jak sobie z tym radzić?”)